Âsafın mikdarını bilmez Süleyman olmayan
Bilmez insan kadrini âlemde insan olmayan.
………….
Bir kişi ki yardımcısı Allah ola,
Var kıyas eyle ki ol ne şah ola.
………….
Yâr odur ki bun deminde yâr ola,
Şadlıkta hem kim ola yâr ola.
………….
Cihânın hasılı bir dem demişler,
Yaraşmaz bir deme bin gam demişler.
………….
Gönül verme cihânın lezzetine,
Ki ol değmez sonunda hasretine.
………….
Bezminde hazan olmayacak neşe dilersen,
Âlemde fena bulmayacak câna gönül ver.
………….
Cihânın hasılı bâd-ı fenadır,
Hemân bundan murad olan duadır.
Şah keremli olunca daha ne gerek
Şahın lütfuna sade bahane gerek.
………….
Cihana olmayan server gerekmez
Ser gerek diriye esfer gerekmez.
………….
Yüzünü görmeden sevdi kulaktan,
Yakınlık eyledi onunla ırakdan.
………….
Demişlerdir gelenler bizden evvel
Kulak aşık olurmuş gözden evvel.
………….
Edep iledir nizâm-ı âlem
Edep iledir kemâl-i âdem.
………….
Edep bir tâc imiş nûr-ı Hüdâdan
Giy ol tâcı emin ol her belâdan.
………….
İlim meclislerinde aradım kıldım talep
İlim geride kaldı illâ edep illâ edep.
………….
Kudret-i Hakka nazar kıl revnak-ı ezhara bak,
Hâb-ı gafletten uyanup zıynet-i eşcara bak.
………….
Dehr bir bâzârdır her kim metâın arz eder
Ehl-i dünyâ sîm ü zer ehl-i hüner fazl u kemâl.
………….
Sezâ-yı tîğ olur haddi tecâvüz eyleyen mûlar
Anın’çün tîğdan âzâdedir müjganla ebrûlar.
………….
Kim ki kaldı ikilikde yâr değil
Yoğa saygil sen anı kim var değil.
************
Hazret-i Hak’dan eğer ihsân ola
Dîn ü dünya emri hep âsân ola.
………….
Hakk’ın lutfuna gâyet mi olur
Yâ ihsânına nihâyet mi olur.
………….
Hak tecelli eyleyince her işi asan eder
Halk eder esbabını bir lahzada ihsan eder.
………….
Masivadan el çekip mahlukdan ümidi kes
Virdin olsun her nefes Allah bes baki heves.
………….
Yâr içün agyâr ile merdâne ceng itsem gerek
İt gibi murdar rakîb ölmezse yâr elden gider.
………….
Masivaya meyleden âşık Hüda’dan dûr olur,
Defter-i uşşakta onun namı nâ-malûm olur.
………….
Aşığım dersen, bela-yı aşktan ah eyleme.
Ah edip ahından ağyarı agâh eyleme.
***
Akil isen kıl namazı çün saadet tacıdır
Sen namazı öyle bil ki müminin miracıdır.
………….
Müezzin banlasa kılsak namazı
Hazreti mevlaya etsek niyazı.
………….
Kimsenin lütfuna olma talip
Bedel-i cevheri hürriyetdir.
………….
Külahın sat da harceyle
Müdahin olma bir ferde
………….
Cihanda kelle sağ olsun
Külah lazım değil merde.
………….
Ey birader pekçe sakla rızkını etme telef
Düşmana kalırsa kalsın dosta muhtaç olma tek.
………….
Dest-i a’dadan soğuk su içme kandırmaz seni
Müstakim ol Hazret-i Allah utandırmaz seni.
***
Sakıngıl yârun gönlin, sırçadur sımayasın
Sırça sınduktan sonra, bütün olası degil.
………….
İşbu vücûd bir kal’adur âkıl içinde sultânı
İşbu gönül hazînedür aşk tutmış bekler anı.
………….
Kadı ola davacı ve muhzır dahi şahit
Ol mahkemenin hükmüne derler mi adalet.
………….
İnat etme git namaza
Rahmet olmaz bî-namaza
………….
Her kim ki onlara kem nazarla bakar,
Yüreğinin üstüne tersten yumruk yer…
Barbaros Hayreddin Paşa
………….
Aklı olan anlar bunu dünya misafirhânedir
Baki safa tahsiline sa’y etmeyen divânedir.
* * *
Gitti Mecnun hâne-i dehri bana ısmarladı
Bir harâb evdir, kalır divâneden divâneye.
* * *
Gonce-i dil açılub hâtır niçün şâd olmaya
Bağda güller mi yok gülşende bülbüller mi yok.
* * *
Akıl bir mizanı nakıstır hukuku vezn içün
Vakt olur kim hak çıkar vaktiyle batıl sandığın.
* * *
Nadan ile sohbet etmek güçtür bilene
Çünkü nadan ne gelirse söyler diline.
* * *
Bizsiz bize yetmezdi güçleri
Bizimle güçlenerek yettiler bize.
* * *
Bilmeyenler anlayamaz bileni
O halde sözü kısa kesmeli.
* * *
Okuma bilmeyip yazan
Odur dünyayı bozan.
* * *
Âlimim dersin amma âlemden bî-habersin
Bu andan bu nefesden bu demden bî-habersin.
* * *
Pişkinin halini anlayamaz ham
Kısa kesmek gerek sözü vesselam.
* * *
Cehlin ol mertebesi sehl olmaz
Ta kesbsiz bu kadar cehl olmaz.
* * *
Güneşin zerre kadar kadrine noksan gelmez
Eylese nur-ı cihan-tâbını huffaş inkâr.
* * *
Dehrin ne safa var acaba sim ü zerinde
İnsan bırakır hepsini hîn-i seferinde.
* * *
Niceler bu menzili cây-ı ikâmet sandılar
İşbu bâristân-ı dehri bâğ-ı Cennet sandılar.
* * *
Niceler benim dedi bu cihan
Ona benim dediği kaldı heman.
* * *
Masal gibi gelir masal diyene
Pek faydalıdır kıymet bilene.
* * *
Bilmem neden gündelik işlerle telaştasın
Kızım sende Fatih’ler doğuracak yaştasın.
* * *
Olur insanda zeban bir iki gûş
Sen dahi bir söyle ol iki hâmuş.
* * *
Gençlikte ölen çoktur
İhtiyarlıkta ölmeyen yoktur.
* * *
Âdem oldur ki ayağın çekicek dünyadan
Zikr-i bi’l-hayr ile halk içre güzel adı kala.
* * *
Daha yaşarken ölü bil cahilleri
Seyyar birer kabirdir onların bedenleri.
* * *
Sıfat-ı hazret-i Mevla’dır ilim
Cümle evsaftan a’ladır ilim.
* * * * *
Matlabı ilme çalış ol a’lem
Farzdır dedi Resül-i Ekrem.
* * * * *
İlim bir lücce-i bi-sahildir
Anda âlim geçinen cahildir.
* * * * *
Cehle Hak mevt dedi ilme hayat
Olma hem-hal-i gürûh-ı emvat.
* * * * *
Bilmek elbet değil mi ahsen
Sorsalar ben anı bilmem demeden.
* * * * *
Etme ar öğren oku ehlinden
Her şeyin ilmi güzel cehlinden.
* * * * *
Keleci bilen kişinin yüzünü ağ ede bir söz
Sözü pişirip diyenin işini sağ ede bir söz.
* * * * *
Söz ola kese savaşı, söz ola kestire başı
Söz ola ağılı aşı, bal ile yağ ede bir söz.
* * * * *
Gel ahî ey şehriyâri sözümüzü dinle bâri
Hezâr gevher ü dinârı kara toprağ ede bir söz.
* * * * *
Kişi bile söz demini demeye sözün kemini
Bu cihân cehennemini sekiz uçmağ ede bir söz.
* * * * *
Ne yumruktan ne kılıçtan iz kalır,
İnsan ölür arkasından söz kalır.
* * * * *
Söz altundur gönül levhinde derc et
Terazuya vur, andan sonra harc et.
* * * * *
Âlim ile sohbet edersen bulursun mertebe
Cahil ile sohbet edersen dönersin merkebe.
* * * * *
Nadanlar eder sohbeti nadanla telezzüz
Divanelerin hemdemi divane gerektir.
* * * * *
Dîl-i câhilde olmaz nûr-i irfan
Ki nâdanın olur kalbi de nâdan.
* * * * *
Nadan ile sohbet etmek güçtür bilene
Çünkü nadan ne gelirse söyler diline.
* * * * *
Cahille çıkma yola
Gelir başa türlü bela.
* * * * *
Kokma gül nadan elinden al eline sûseni
Geçme namert köprüsünden ko aparsın su seni.
* * * * *
Sözün bilmez bazı nadan elinden
Erkan ağlar usul ağlar yol ağlar.
* * * * *
Bülbülün feryadı gonca gülünden
Gülşen ağlar bülbül ağlar gül ağlar.
* * * * *
Hoşca bak zatına kim zübde-i âlemsin sen
Merdüm-i dide-i ekvan olan âdemsin sen.
* * * * *
Tevazu kıl ve kibirden çok sakın
Tevazu kılar halkı Hakk’a yakın.
* * * * *
Malumdur ki fısk ile cihan olmaz harap
Eyler onu müdahene-i aliman harap.
* * * * *
Toprak ol toprak ki gül bitsin sende
Topraktan başka yok kavuşan güle.
* * * * *
Lîk gavgâya çıkar bir yanı
Sen tevâzuyla savuşdur anı.
* * * * *
Tab’ı âdemde olur kibr ü gurur
Maraz-ı müzmin ü zahm-ı nâsur.
* * * * *
Düşen ol vâdîye iflâh olmaz
Maraz-ı nikbeti ıslâh olmaz.
* * * * *
Olma mestâne-i câh u pâye
Karşu durma gazab-ı Mevlâ’ya.
* * * * *
Kibriyâ vü azamet Hakk’a yarar
Kul olanda bu sıfatlar ne arar
* * * * *
Sende zâhir olıcak kibr ü gurur
Kasm ider zahrunı Allah-ı Gayur.
* * * * *
Tohum olmayınca hâk-nişîn bulmaz irtifa
Olmaz cihanda kimse aziz, olmadan zelil.
* * * * *
Mihrin görür kemalde her gün zevâlini
Âkil, felekde, câh ile mağrur olur mu hiç.
* * * * *
Âhir yine hâk olur bu tenler,
Bilmem neye kibr eder, edenler.
* * * * *
Cemâl-i hüsnüne mağrur olursun,
Kemâl-i hüsnünün noksanı yok mu?
* * * * *
Mâl û mülke mağrur olma, deme yoktur ben gibi,
Bir muhalif yel eser, savurur harman gibi..
* * * * *
Hemen hazer eyle kibr u gururdan,
Gönül alçaklığı büyük aman bil.
* * * * *
Müflis ona derler ki yarın rûz-ı cezada
Ashabı hukuk hak deyu divâna çekerler
Kuddisiye’dir hep bu nesayıh, dahi sana
Kim tutar ise bil anı Rıdvan’a çekerler.
* * * * *
Meşveretsiz kim ki bir işleye
Şol nedamet parmağın çok dişleye
* * * * *
Meşveretsiz işini iş sanma sen
Kendi reyinle işe el sunma sen
* * * * *
Meşveretten kimse hüsran olmadı
Meşveret eden pişman olmadı.
* * * * *
Meşveretle hâsıl olur her ümit
Meşveretsiz işte bağlıdır kilit.
* * * * *
Senlik benlik olıcak iş ikilikten kalır
İkilik tutan kişi nice birike birle.
* * * * *
Dünyada nasibin sitem ü cevr ise ey dil
Ahbabın yapar anı da a’daya ne hacet.
* * * * *
Sığamaz bir niyama iki şimşir
Duramaz bir günam içre iki şir.
* * * * *
Çü şeh baştır memleket ona ten
Yaraşmaz iki başlı olmak beden.
Sığar bir kilim içine on gedâ
Bir iklime sığmaz iki padişâ.
* * * * *
Ululuk kişiye Hak’dan atadır.
Küçük görmek uluları hatadır.
* * * * *
Bir akçecik ziyan etsen ki başlarsın vaveylaya
Zerre kadar üzülmezsin giderse din yağmaya.
* * * * *
Ölümden kurtuluş yoktur cihanda
O derdi çekmez olmaz ins ü canda.
* * * * *
Kişinin ömrü çünkim ahir ola
Yeğ oldur ki gaza yolunda öle.
* * * * *
Yine istikbâle çık ey cân ki cânânım gelir
Yine pâk et hâneni ey dil ki mihmânım gelir.